BYD'nin Fabrika Yatırımı Meclis'te Tartışılıyor: Vergi Muafiyeti Sonrası Hareketsizlik!
Çinli otomobil markası BYD, Manisa'da fabrika kurma vaadiyle vergi muafiyeti aldı ve Türkiye'deki satışlarını büyük ölçüde artırdı. Ancak fabrika hakkında hala bilgi yok. Bu durum Meclis gündemine taşındı.
BÜŞRA AKDAŞ
Çinli otomobil üreticisi BYD'nin Türkiye'deki yatırımları üzerine tartışmalar giderek alevleniyor. Şirketin Manisa’da bir otomobil fabrikası kurma sözü vererek yüksek ithalat vergilerinden muaf tutulduğu, fakat hâlâ somut bir yatırım yaptığına dair iddiaların ortaya çıkması, kamuoyunda rahatsızlık doğurdu. Bu konu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne de yansıdı.
Bağımsız Balıkesir Milletvekili Burak Dalgın, 18 Temmuz 2025 tarihli yazılı soru önergesi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’a, BYD’nin Türkiye’deki yatırım süreci hakkında net bilgi verilmesini talep etti. Dalgın, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, “Çinli otomotiv şirketi BYD, Manisa’da bir fabrika açacağını taahhüt etti ve bu nedenle ek ithalat vergilerinden anında muaf tutuldu. Ancak BYD’nin pazar payı hızla artarken, fabrika hakkında neden sessizlik hâkim?” ifadelerine yer verdi.
"TEŞVİK ALINDI, PAZAR PAYI ARTTI, FAKAT YATIRIM YOK"
Milletvekili Dalgın’ın önergesinde belirttiği bilgilere göre, Temmuz 2024’te Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile BYD arasında imzalanan anlaşmanın arkasından, şirketin ithal araçlar üzerindeki yüzde 40’lık ek gümrük vergisinden muaf tutulduğu ifade edildi. Bu muafiyetin, Manisa’da yapımı planlanan otomobil fabrikasına karşılık geldiği belirtildi.
Lakin, üzerinden bir yılı aşkın süre geçmiş olmasına rağmen fabrika inşaatına dair somut bir gelişme yaşanmadı. Aksine, BYD'nin Türkiye otomotiv sektöründeki payı hızla arttı. Dalgın’ın aktardığı verilere göre, şirket 2025’in ilk altı ayında 25 binden fazla araç satarak en fazla tercih edilen markalardan biri haline geldi. BYD'nin Türkiye pazarındaki araç satışları, geçen seneye oranla yüzde 784 artış gösterdi.
“FABRİKANIN İNŞAATINA NEDEN BAŞLANMADI?”
Burak Dalgın, Bakan Kacır’a yönelttiği sorularla ilgili olarak şunları öğrenmek istedi:
- BYD’nin Manisa’da taahhüt ettiği fabrikanın inşaatında hangi aşamaya gelinmiştir? Ne zaman faaliyet gösterecek?
- Gümrük vergisi muafiyeti gibi teşviklerin üretim ve istihdam taahhütlerine bağlı olup olmadığı kesin midir?
- Yatırımın aksamaması için alınan teminat mektupları mevcut mudur? Varsa, nakde çevrilebilir durumdalar mı?
- BYD, sağlanan vergi avantajları sayesinde Türkiye'de rakiplerine göre ne kadar ek gelir elde etmiştir?
- Şirketin Macaristan’da açıkladığı büyük ölçekli yatırımın ışığında, Türkiye'deki yatırım niyetinin seviyesi nedir?
GÖZLER BAKANLIK AÇIKLAMASINDA
Çinli firmanın teşviklerden faydalanmasına rağmen fabrika yatırımını hâlâ gerçekleştirmemesi, kamuoyunda “haksız rekabet” ve “aşırı kazanç” tartışmalarını da beraberinde getirdi. Rakip markalar açısından durumun adil olmadığı ileri sürülürken, gözler şimdi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan gelecek yanıta çevrildi.
