Çalışan Emekliler İçin Kritik Bilgi! SGDP Emekli Maaşınızı Nasıl Etkiliyor?
Sigortasız emekli çalışanların sayısı hızla artarken, bu durum önemli hak kayıplarına neden oluyor. Emeklilik sonrası sigortalı çalışma, hem gelir hem de sosyal haklar açısından ciddi faydalar sağlar. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin maaşlarından kesilen sosyal güvenlik destek priminin (SGDP) emekli maaşını artırıp artırmayacağı ve sigortalı çalışmanın emekliye sunduğu avantajlar hakkında bilgilere ulaşın.
Türkiye, kayıt dışı istihdamla mücadelesinde önemli ilerlemeler kaydediyor. 2014 yılında yüzde 35 seviyesinde bulunan kayıt dışı istihdam oranı, sonraki yıllarda düzenli bir düşüş gösterdi. 2024 yılına gelindiğinde, önceki yıla göre ufak bir artış yaşansa da, bu yılın ilk çeyreğinde oran yüzde 24,7’ye gerileyerek yıllık bazda 0,3 puanlık bir iyileşme sağlandı.
Sektörel dağılımı incelediğimizde, tarım alanındaki kayıt dışılık oranı yüzde 82 gibi yüksek bir seviyede kalırken, tarım dışı sektörlerde bu oran yüzde 16 olarak belirlendi. Toplamda 7 milyon 878 bin kişi kayıt dışı istihdam ediliyor; bunun 3 milyon 426 bini tarım sektöründe, 4 milyon 451’i ise tarım dışındaki alanlarda çalışmakta.
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞMA: AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Yaşlılık aylığı alanların sayısı 12,2 milyonu geçerken, bu bireylerin bir kısmı emekli maaşlarını kestirmeden sigortalı olarak çalışmaya devam ediyor. Bu durumda çalışanlardan Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) alınmakta. Ancak SGDP ödemek, emekli aylığını artırmamakta. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, sigortalı çalışmanın emekli bireylere sağladığı avantajları değerlendirdi…
Emekli maaşını kestirip yeniden sigortalı olarak çalışan kişiler için durum farklılık göstermekte. Bu bireyler, normal sigorta primi ödedikleri için çalışma süreleri ve bildirilen gelirleri doğrultusunda emekli maaşlarını artırma fırsatına sahip olmaktadır. Ancak bu yöntemin her durumda avantajlı olmadığını ve dikkatli hesaplamalar yapılması gerektiği belirtiliyor.
Aylık brüt ücreti 50 bin TL olan bir birey, emekli maaşını üç yıl boyunca kestirerek çalıştığında emekli maaşında yaklaşık 3 bin TL civarında bir artış görebilir. Ancak bu artış, üç yıl boyunca vazgeçilen toplam 1 milyon 80 bin TL’lik maaşı telafi etmez; maaş farkı ancak 30 yıl içinde geri kazanılabilir. Bununla birlikte, brüt ücreti 195 bin TL olan biri için durum daha avantajlı. 20 bin TL emekli maaşını üç yıl boyunca kestiren bu kişi, 720 bin TL aylıktan vazgeçmiş olsa da, aylığı 11.700 TL artış sağlayabilir. Bu artış, yaklaşık 61 ayda kaybını telafi edebilir.
KAYIT DIŞI ÇALIŞMADA RİSKLER
Bir kısım emekliler, "zaten sağlık güvencem var" düşüncesiyle sigortasız çalışmayı tercih ediyor. Fakat bu durum önemli hak kayıplarına yol açabiliyor. SGDP ile çalışanlar, iş kazası ve meslek hastalığı gibi durumlara karşı sigorta kapsamına girerken, sigortasız çalışanlar bu güvenceden yoksun kalıyor.
Bunların yanı sıra, sigortalı olarak çalışan emekliler, işten çıkarıldıklarında ihbar ve kıdem tazminatı gibi haklardan yararlanabilirken, sigortasız çalışanlar bu hakları dava süreçlerinde aramak zorunda kalıyor.
İŞVERENLERİN KARŞILAŞTIĞI CİDDİ YAPTIRIMLAR
Emekli işçileri sigortasız çalıştıran işverenler de ciddi yaptırımlarla karşılaşmaktadır. İş kazası durumunda devlet karşısında sorumlulukları söz konusu olurken, idari ceza miktarları da oldukça fazladır. 2025 yılı itibarıyla, bir işçinin bir yıl boyunca sigortasız çalıştırılması denetimle belirlendiğinde 14 asgari ücrete kadar, yani 364.077 TL’ye varan cezalara neden olmaktadır. Bununla birlikte, bu işverenler, devletten sağlanan mali teşvik, kredi ve vergi indirimlerinden de yararlanamamakta.
